ΤΕΧΝΙΚΟ-ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

Νέες Τεχνολογίες, Απασχόληση και Εργασιακές Σχέσεις
στις Σύγχρονες Συνθήκες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Βρισκόμαστε στο σταυροδρόμι πολλών & σημαντικών εξελίξεων στην παγκόσμια & ευρωπαϊκή οικονομία και την μετεξέλιξη του χρηματοπιστωτικού συστήματος, σε απόσταση αναπνοής από μεγάλα γεγονότα όπως η Ευρωπαϊκή Οικονομική Ένωση (ΟΝΕ) και στη μετάβαση στον 21ο αιώνα.

Γι αυτό τον λόγο η συστηματική μελέτη, η αξιολόγηση και η πρόβλεψη των αλλαγών που συντελούνται, καθώς και η προσέγγιση των μελλοντικών εξελίξεων είναι θεμελιώδης για το συνδικαλιστικό κίνημα, έτσι ώστε να προσαρμόζει τις τακτικές του και να καθοδηγεί την παρέμβαση των εργαζομένων στον ρυθμό του σήμερα. Η πανευρωπαϊκή διάσταση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε, δημιουργεί την επιτακτική ανάγκη της συνεχούς ανταλλαγής απόψεων με συνδικαλιστικές οργανώσεις άλλων χωρών της Ευρώπης, την τεκμηρίωση των κοινών μας εμπειριών και των συντονισμό των προσπαθειών μας.

Σε συνέχεια προηγούμενων σχετικών δραστηριοτήτων του Ινστιτούτου Εργασίας (ΙΝ.Ε.) της ΟΤΟΕ, διοργανώσαμε με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου διαμέσου της AFETT, από κοινού με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις SETCa – FGTB (Βέλγιο) και HBV – DGB (Γερμανία) σεμινάριο με θέμα : «Τεχνικοοργανωτική αναδιάρθρωση των Τραπεζών – Νέες τεχνολογίες, απασχόληση και εργασιακές σχέσεις στις σύγχρονες συνθήκες».

Το σεμινάριο αυτό ασχολήθηκε με τις στρατηγικές εκσυγχρονισμού στον τομέα των τραπεζών, οι οποίες απορρέουν από την παγκοσμιοποίηση των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, από τις συγχωνεύσεις & εξαγορές στα πλαίσια διαμόρφωσης μεγάλων ομίλων, από την πορεία μετάβασης στην Ευρωπαίκή Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) και το Ενιαίο Νόμισμα (Ευρώ) και την αυτοματοποίηση των τραπεζικών εργασιών μέσω της ευρείας χρήσης τεχνολογικών καινοτομιών. Ταυτόχρονα διερεύνησε τις επιπτώσεις στην οργάνωση των τραπεζών, την απασχόληση και τη διαχείριση των ανθρώπινων πόρων και τις δυνατότητες παρέμβασης των συνδικαλιστικών φορέων σε όλα τα επίπεδα.

Ιδιαίτερα σημαντική προσέγγιση έγινε στη διερεύνηση των δυνατοτήτων αξιοποίησης της Ευρωπαϊκής συνθήκης του Άμστερνταμ και της συνόδου του Λουξεμβούργου για την απασχόληση, έτσι ώστε να τεκμηριωθούν οι προτάσεις των συνδικάτων για διευθέτηση και μείωση του χρόνου εργασίας στις 35 ώρες ανά εβδομάδα.

Η έκδοση αυτή αποτελεί ένα ακόμη δείγμα της θετική δουλειάς του ΙΝΕ/ΟΤΟΕ, με στόχο να γίνουν ευρύτερα γνωστά τα κοινά συμπεράσματα των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα, καθώς και οι εισηγήσεις των επιστημονικών συνεργατών που παρουσιάστηκαν στα πλαίσια της διοργάνωσης. Πιστεύουμε ότι θα είναι χρήσιμη η προσέγγιση αυτών των θεμάτων, τόσο από τα συνδικαλιστικά στελέχη, όσο και από τους εργαζόμενους που θα θελήσουν να ενημερωθούν από τη συμπυκνωμένη εμπειρία που συγκεντρώθηκε στο διεθνικό αυτό σεμινάριο της AFETT.

Ουσιαστική βοήθεια προσέφερε στην όλη διοργάνωση η EUROFIET, η οποία με την παρουσία της διευθύντριας του γραφείου Βρυξελλών Bernadette Tersch έδωσε πολύτιμη βοήθεια και πληροφόρηση στους συμμετέχοντες για το γίγνεσθαι στον Ευρωπαϊκό τραπεζικό χώρο.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες απευθύνονται στη συνδικαλιστική οργάνωση των Βέλγων τραπεζοϋπαλλήλων SETca, με την υποστήριξη και τη φιλοξενία της οποίας πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση των συνδικαλιστικών στελεχών στις Βρυξέλλες.

Πρόγραμμα (pdf 63K)
 
Εισήγηση (pdf 372K)
 

Συμπεράσματα:

HBV – SETCa – ΟΤΟΕ 3/98 “ΤΕΧΝΙΚΟΟΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ”
Nέες τεχνολογίες, απασχόληση και εργασιακές σχέσεις στις σύγχρονες συνθήκες

ΤΕΛΙΚΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΜΕ ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ – ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ

Προώθηση μέτρων ρύθμισης της παγκόσμιας κίνησης κερδοσκοπικών κεφαλαίων π.χ. επαναφορά της ιδέας Tobin για την εισαγωγή φόρου στις διεθνείς κινήσεις κεφαλαίων.

Εξέταση μηχανισμών ελέγχου και παρέμβασης στη συμπεριφορά των off shore κεφαλαίων, τα οποία στερούν φορολογικούς πόρους τους προϋπολογισμούς και τις δαπάνες σε εθνικό & Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Παρεμβάσεις σε επίπεδο ΔΝΤ, G-7, Ευρωπαϊκής Ένωσης για την βελτίωση και εξορθολογισμό των θεσμικών πλαισίων κινδύνου, μέσα στα οποία θα μπορούν να κινούνται τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, έτσι ώστε να περιορίζονται οι κίνδυνοι χρεοκοπίας από ανεξέλεγκτα επιχειρηματικά ρίσκα.

Αξιοποίηση της διαπραγματευτικής δύναμης που προσφέρεται στις εγχώριες οικονομίες & σε διεθνή κλίμακα, μέσω των φορέων συλλογής και κεφαλαιοποίησης συνταξιοδοτικών πόρων. Διεκδίκηση μεγαλύτερης συμμετοχής και αυτοτέλειας στην διοίκηση των ασφαλιστικών σχημάτων εκ μέρους των οργανωμένων κοινωνικών ομάδων.

Διαμόρφωση πλαισίου κοινωνικής και πολιτισμικής θεώρησης της παγκοσμιοποίησης & της πορείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διεύρυνση της συνθήκης του Άμστερνταμ & διεκδίκηση εφαρμόσιμων μέτρων κοινωνικής προστασίας.

ΟΝΕ & ΕΝΙΑΙΟ ΝΟΜΙΣΜΑ (ΕΥΡΩ)

Αντιμετώπιση των αυξημένων εργασιακών αναγκών για τις διαδικασίες μετατροπής που αντικειμενικά θ’ αντιμετωπίσουν οι Τράπεζες, χωρίς αναταράξεις στο υπάρχον θεσμικό πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων. Η προσαρμογή των διοικητικών συστημάτων & λειτουργιών συναλλαγής, πιθανόν να επιχειρηθεί να καλυφθεί από πρόσκαιρα & μερικά απασχολούμενο προσωπικό.

Η μετάβαση στο Ενιαίο Νόμισμα, πιθανόν να μην επηρεάσει ομοιόμορφα όλες τις Τράπεζες. Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δώσει το συνδικαλιστικό κίνημα στις περιπτώσεις συγχωνεύσεων και εξαγορών είτε αυτές πραγματοποιούνται στην ίδια χώρα, είτε διασυνοριακά. Η επιδίωξη κοινής δράσης των συνδικάτων, η ανταλλαγή πληροφοριών, η συνεργασία για καθορισμό κοινής τακτικής και η συγκρότηση-δραστηριοποίηση των εργασιακών συμβουλίων σε Πανευρωπαϊκό επίδεδο για τα Τραπεζικά γκρούπ που βρίσκονται σε διαδικασίες συγχωνεύσεων/εξαγορών θα ενδυναμώσει τη παρέμβαση των εργαζομένων.

Ο αναμενόμενος περιορισμός των αναγκών σε προσωπικό σε εργασίες συναλλάγματος, ανταποκριτριών τραπεζών και κίνησης κεφαλαίων, ανταλλακτηρίων κ.λ.π. για τις εμπορικές τράπεζες, αλλά και της μείωσης ορισμένων εργασιών των Κεντρικών Τραπεζών είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν έγκαιρα με προγραμματισμένη διαδικασία μέσα από σχετικό διάλογο με τους εργοδότες.

Η συνθήκη του Δουβλίνου έχει καθορίσει τη συνέχεια των εμπορικών συμβάσεων και τις διαδικασίες μετατροπής τους στο Ενιαίο Νόμισμα (Ευρώ). Κατά τον ίδιο τρόπο εθνικές συλλογικές συμβάσεις, κλαδικές & επιχειρησιακές συμβάσεις που ρυθμίζουν ζητήματα μισθών & πρόσθετων αμοιβών σε τοπικό νόμισμα ή αποτελούν ρήτρες σε άλλες εργασιακές συμβάσεις, πρέπει να μετατραπούν στην πορεία της τρίτης φάσης της ΟΝΕ εις τρόπον ώστε να εξασφαλίζονται τα δικαιώματα των εργαζομένων από την αλλαγή του νομίσματος βάσης. Σ’ αυτή τη χρονική περίοδο (1.1.1999 - 1.1.2002) τα θέματα αυτά πρέπει ν’ αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης.

Το γεγονός της μείωσης των περιθωρίων παρέμβασης των εθνικών κρατών σε διαδικασίες στήριξης / διάσωσης των προβληματικών τραπεζών και της απασχόλησης σ’ αυτές, θ’ απαιτήσει παρεμβάσεις σε Ευρωπαϊκό επίπεδο για τον έλεγχο των τραπεζιτών και καθιέρωση θεσμών ενίσχυσης της διαφάνειας στη χρηματοπιστωτική αγορά.

Η λειτουργία των χρηματαγορών και κεφαλαιαγορών σε Ενιαίο συντονισμό και η δημιουργία του συστήματος TARGET υπό την εποπτεία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ), ως ενιαίο μηχανισμό κίνησης κεφαλαίων και εκκαθαρίσεων συναλλαγών μεταξύ των τραπεζικών αγορών στη ζώνη του Ευρώ, θα δημιουργήσει ανάγκες λειτουργίας ορισμένων τμημάτων των τραπεζών μέχρι την 18.00 ώρα Φρανκφούρτης (Dealing Rooms, back offices, τμήματα κίνησης κεφαλαίων, υπηρεσίες θεματοφυλακής, τμήματα διαχείρισης χαρτοφυλακίων και επενδυτικών υπηρεσιών στις κεφαλαιαγορές). Το συνδικαλιστικό κίνημα οφείλει να επεξεργαστεί τρόπους αναπροσαρμογής των ωραρίων εργασίας σ’ αυτούς τους τομείς, έτσι ώστε να μην καταστρατηγούνται βασικά δικαιώματα των εργαζομένων & των υπαρχόντων εργασιακών συμβάσεων, αλλά και να μην παγιώνεται σε μόνιμη βάση εργασιακό καθεστώς δύο ταχυτήτων.

Εκτιμήθηκε ότι είναι ανάγκη μεγαλύτερης δραστηριοποίησης της EUROFIET, στο ρόλο του συντονιστή των εθνικών συνδικάτων και της παρέμβασης στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς ορισμένα προβλήματα παίρνουν πλέον μία πανευρωπαϊκή διάσταση και απαιτείται συντονισμός και άσκηση πίεσης σε όλα τα δυνατά επίπεδα.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Διαπιστώνεται η προώθηση διαφορετικών μορφών διανομής τραπεζικών , ασφαλιστικών προϊόντων και υπηρεσιών που στηρίζονται στην τεχνολογία και τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών (INTERNET, Home banking, ATMs, EFT/POS κ.λ.π.). Το γεγονός αυτό απαιτεί την μεγαλύτερη προσέγγιση των συνδικαλιστικών φορέων στο επίπεδο της τοπικής αγοράς ή της επιχείρησης, έτσι ώστε να παρεμβαίνουν έγκαιρα στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων και την προετοιμασία τους σε μακροχρόνια βάση.

Ζητήματα που απαιτούν συνεχή παρακολούθηση ανάλυση των εργασιακών επιπτώσεων και σύνδεση στη συνέχεια των εκτιμήσεών μας με τις διαπραγματεύσεις:

Ποιες παραδοσιακές εργασίες αντικατέστησαν τα ΑΤΜς & EFT/POS;

Σε ποιο βαθμό συνεχίζεται η τάση μεταφοράς των συναλλαγών εκτός γκισέ;

Τι συμβαίνει με τις τάσεις που αφορούν την ανάπτυξη ή μείωση των τραπεζικών καταστημάτων;

Ποιες μορφές παίρνει η ανάμιξη προϊόντων & υπηρεσιών μέσω πλαστικών καρτών;

Ποιες είναι οι σχέσεις κόστους/ωφελειών για τις τράπεζες από την χρήση τεχνολογίας;

Είναι αντικείμενο ανάθεσης οι σχετικές εργασίες σε φορείς εκτός τραπεζών (outsourcing);

Τι είδους τεχνολογικές καινοτομίες παρουσιάζονται στις τερματικές συσκευές;

Τι ανάπτυξη έχει η χρήση υπηρεσιών home banking και ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια των τραπεζών στον τομέα αυτό;

Υπάρχουν προγραμματισμένες αλλαγές στη χρήση των τερματικών συσκευών, εξαιτίας της δημιουργίας του Ενιαίου Νομίσματος (Ευρώ);

Σε ποιο βαθμό είναι αποϋλοποιημένη η διεξαγωγή υπηρεσιών με χρεόγραφα (κρατικά χρεόγραφα, εταιρικά ομόλογα, μετοχές κ.λ.π.) και ποιες σχετικές παραδοσιακές εργασίες καταργούνται;

Σε ποιο βαθμό είναι αυτοματοποιημένες οι υπηρεσίες κίνησης κεφαλαίων και χρεογράφων μέσω των δικτύων;

Τι επιπτώσεις δημιουργούνται από τη χρήση των εθνικών συστημάτων πληρωμών & της χρήσης διατραπεζικών τεχνολογικών υποδομών στο εσωτερικό των τραπεζών;

Ποιες τεχνολογικές καινοτομίες αρχίζουν να εφαρμόζονται σε ευρύτερη βάση (κυρίως E-mail, Imaging, Client/server, smart cards, πληροφοριακά συστήματα συναλλαγής κάτω από παραθυρική βάση – windows, icon based) και ποιοι είναι οι ρυθμοί ανάπτυξής τους;

Σε ποιο βαθμό χρησιμοποιείται το INTERNET για άσκηση συναλλαγών εξ αποστάσεως;

Πώς αντιλαμβάνονται και αφομοιώνουν οι εργαζόμενοι κάθε επιμέρους τεχνολογική καινοτομία;

Στον ορίζοντα των συνδικάτων είναι ανάγκη να υπάρχουν και ν’ αντιμετωπίζονται θέματα που σχετίζονται με την τεχνολογία και αφορούν:

Την εργονομία των συσκευών εργασίας.

Την πληροφόρηση για εισαγωγή καινοτομιών.

Την επίπτωση σε ειδικά ωράρια εργασίας.

Την διεκδίκηση απλότητας χρήσης στα ηλεκτρονικά μέσα.

Την εκπαίδευση και ολοκληρωμένη επαγγελματική κατάρτιση σε εργασίες που απαιτούν που απαιτούν χρήση τεχνολογικών καινοτομιών.

Την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων των εργαζομένων από κακή χρήση των πληροφοριών που τους αφορούν, εκ μέρους των εργδοτών.

Την επίδραση στην υγεία των εργαζομένων.

Την αντιμετώπιση του εργασιακού stress, το οποίο προκαλείται από την συνεχή παρακολούθηση οθονών και τις απαιτήσεις για άμεσες αντιδράσεις.

Την αυξημένη πιθανότητα λαθών που εκθέτουν την εργασιακή λειτουργία απέναντι στις επιχειρήσεις.

Την αντιμετώπιση φαινομένων ηλεκτρονικής παρακολούθησης.

Διαπιστώθηκε η ανάγκη επεξεργασίας κοινωνικών προγραμμάτων οικονομικής & ψυχολογικής στήριξης στους ανέργους, μετανάστες και τμήματα του πληθυσμού που ζει κάτω από τα όρια της φτώχιας, κάτι που αποτελεί ήδη σπουδαία εμπειρία ορισμένων συνδικάτων της Ευρώπης, προάγει την κοινωνική αλληλεγγύη και απομακρύνει τυχόν φαινόμενα ρατσισμού.

Παρά τις επιμέρους εθνικές διαφοροποιήσεις, διαπιστώνεται ότι η τεχνικο-οργανωτική αναδιάρθρωση των Τραπεζών δημιουργεί τάσεις:

συνολικού περιορισμού της απασχόλησης?μέσω αναδιαρθρώσεων, συγχωνεύσεων, ανασχεδιασμού επιχειρησιακών διαδικασιών (με αποτέλεσμα πλεονάζον προσωπικό και μαζικές απολύσεις)

μείωσης της απασχόλησης στις υποστηρικτικές εργασίες και στα back-offices και αύξησης στις θέσεις άμεσης συναλλαγής με τον πελάτη (front-office).

εκχώρησης – εξωτερίκευσης εργασιών σε τρίτες ή θυγατρικές επιχειρήσεις

δραματικής αλλαγής των απαιτούμενων γνώσεων και δεξιοτήτων

αμφισβήτησης-διάβρωσης της σταθερότητας και της θεσμικής προστασίας της απασχόλησης από το νόμο και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις

αύξησης των ειδικών μορφών και συμβάσεων απασχόλησης (μερική απασχόληση, εργασία από απόσταση, εργασία ορισμένου χρόνου συμβάσεις φαινομενικά ανεξάρτητης εργασίας κ.λπ)

Με αυτά τα δεδομένα και σε συνδυασμό με τις αναμενόμενες επιπτώσεις της εφαρμογής του Ευρώ, η προστασία της απασχόλησης καθίσταται κορυφαίο πρόβλημα του κλάδου, τόσο σε ποσοτικούς όσο και σε ποιοτικούς όρους, δηλαδή σε σχέση με:

Την καταλληλότητα των γνώσεων, των εργασιακών δεξιοτήτων/εμπειριών μπροστά στις συνεχώς εξελισσόμενες τραπεζικές εργασίες και ειδικότητες

Τις απαιτήσεις των σύγχρονων τραπεζικών θέσεων εργασίας σε γνώσεις, επιθυμητές επαγγελματικής αντιλήψεις, πρωτοβουλίες και συμπεριφορές

Το γενικότερο καθεστώς, τις θεσμικές διασφαλίσεις και τη σταθερότητα της απασχόλησης αυτής, ενόψει των νέων μορφών «ευέλικτης απασχόλησης» που χαρακτηρίζουν τη διεθνή εμπειρία του κλάδου (τηλε-εργασία, μερική απασχόληση, προσωρινή απασχόληση, απασχόληση σε δορυφορικές επιχειρήσεις κ.λπ).

Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα διαπιστώνουν ότι οι πιέσεις που ασκούνται στην απασχόληση από τις τεχνικο-οργανωτικές αλλαγές είναι σημαντικές και αναμένεται να ενταθούν στο άμεσο μέλλον. Δημιουργούν ήδη και αναμένεται να δημιουργήσουν περαιτέρω σημαντικά ποσοτικά και ποιοτικά προβλήματα εσωτερικών ανακατατάξεων, αποτελεσματικής θεσμικής κάλυψης, συνοχής και προστασίας της τραπεζικής απασχόλησης.

Επομένως επιβάλλουν την έγκαιρη διαμόρφωση και διαπραγμάτευση από το σ.κ. τεκμηριωμένων πολιτικών:

προληπτικής διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού

έγκαιρης διάγνωσης και καθολικής κάλυψης των αναγκών εκπαίδευσης και ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού

μείωσης του χρόνου εργασίας, χωρίς μείωση αποδοχών και χωρίς απορρύθμιση του ωραρίου εργασίας και συναλλαγών, για δημιουργία απασχόλησης, αλλά και

εποπτείας για την εφαρμογή του ισχύοντος ωραρίου, για την απόκρουση παραβιάσεων, απλήρωτων υπερωριών ή πρακτικών ανεξέλεγκτης απορρύθμισης του σε κλαδικό και επιχειρησιακό επίπεδο

Επίσης τα παραπάνω επιβάλλουν τη διεκδίκηση από το συνδικάτο της έγκαιρης και τεκμηριωμένης ένταξης του ανθρώπινου παράγοντα στο στρατηγικό σχεδιασμό της κάθε επιχείρησης.

Στο πλαίσιο του προγράμματος διαπιστώθηκε ότι οι εφαρμοζόμενες πολιτικές Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού (Δ.Α.Δ.), η κατάσταση και οι προοπτικές των εργασιακών και γενικότερα των ανθρώπινων σχέσεων στην επιχείρηση, θα αποτελέσουν:

για την ποιότητα, την αποτελεσματικότητα και την κοινωνική αποδοχή του εκσυγχρονισμού στο χρηματοπιστωτικό σύστημα

για το κύρος, τη συνοχή, την αποδοχή επομένως και για την αποτελεσματικότητα του σ.κ. στις σύγχρονες συνθήκες.

Παρά τις εθνικές διαφοροποιήσεις, οι βασικές τάσεις που διαμορφώνονται στον τομέα αυτό και οι οποίες οφείλουν να απασχολήσουν το σ.κ. του κλάδου είναι:

Η αλλαγή του ισχύοντος εργασιακού προτύπου, με έμφαση σε πιο ανεξάρτητους, καινοτόμους και δημιουργικούς εργαζόμενους-συνεργάτες-συμβούλους-πωλητές. Όμως, πόσοι εργαζόμενοι και με ποιες προϋποθέσεις είναι δυνατόν να ανταποκριθούν στο νέο αυτό προφίλ; Πόσο μπορεί να συνεισφέρει η εκπαίδευση ή/και μια εναλλακτική απασχόληση στη διασφάλιση των θέσεων εργασίας και της απασχόλησης των κατόχων θέσεων που εκ των πραγμάτων καταργούνται ή αλλάζουν σημαντικά;

Η δημιουργία εμποδίων στην παραδοσιακά απρόσκοπτη ανοδική εξέλιξη?των εργαζομένων (συνήθως βάσει αρχαιότητας) στην υπηρεσιακή ιεραρχία, αλλά και η γενικότερη κατάργηση των παραδοσιακών διαδικασιών και των τυποποιημένων «αυτοματισμών» στη διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού, που συχνά δημιουργεί κλίμα ανασφάλειας, αδιαφάνειας, αυθαιρεσίας και διακρίσεων.

Η εξατομίκευση των αμοιβών και η αναζήτηση από τις επιχειρήσεις νέων, συχνά αδιαφανών, επιλεκτικών κινήτρων και παροχών υπό προϋποθέσεις για την υποκίνηση των εργαζομένων, με απόπειρες διάβρωσης, αμφισβήτησης ή και ανατροπής των ισχυουσών μισθολογικών ρυθμίσεων και κοινωνικών παροχών. Στο θέμα αυτό υπήρξε έντονος προβληματισμός για την ανάγκη και τη δυνατότητα του σ.κ. να παρέμβει στη ρύθμιση και των πρόσθετων, επιπλέον των βασικών μισθών και επιδομάτων, bonus, κινήτρων κ.λπ. αμοιβών. Αυτό χωρίς να αμφισβητούνται, αντίθετα να ενισχύονται, οι συλλογικά προσδιοριζόμενες τακτικές αποδοχές και οι κοινωνικές παροχές.

Η εμφάνιση νέων μορφών και σχέσεων εργασίας, που συνδέονται με την ανάπτυξη του «κυβερνοχώρου» και των πληροφοριακών δικτύων (π.χ. εργασία από απόσταση – teletravail). Αυτές διασπούν τη συνοχή των εργαζομένων του κλάδου και απαιτούν κατάλληλη συλλογική κάλυψη.

Η έμφαση στην προσανατολισμένη επαγγελματική κατάρτιση/εκπαίδευση, που γίνονται αναπόσπαστο συστατικό της Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού, χωρίς πάντοτε να αντιστοιχούν σε οργανωμένα συστήματα διάγνωσης και κάλυψης των εκπαιδευτικών αναγκών ή/και να διασφαλίζουν την ισότητα πρόσβασης των εργαζομένων (και ιδίως αυτών που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη επιμόρφωσης ώστε να απασχοληθούν σε εναλλακτικές θέσεις εργασίας ή για να διατηρήσουν την απασχόλησή τους στην ίδια θέση) στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στο θέμα αυτό (και χωρίς να θεωρείται ότι η εκπαίδευση-επιμόρφωση είναι πανάκεια για την αντιμετώπιση των προβλημάτων απασχόλησης), θεωρείται κρίσιμη η παρέμβαση των συνδικάτων, σε κλαδικό και επιχειρησιακό επίπεδο, ώστε να διασφαλίζεται τόσο η σωστή, έγκαιρη και συστηματική διάγνωση των εκπαιδευτικών αναγκών, όσο και η αποτελεσματική και καθολική κάλυψη τους από την επιχείρηση.

Η διαφοροποιημένη, επομένως πιο σύνθετη, διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, που απαιτεί νέα εργαλεία και υποδομές Διοίκησης, αλλά και διαφορετική νοοτροπία – ικανότητες στελεχών. Στο θέμα αυτό επισημάνθηκε η τάση άκριτης χρησιμοποίησης από τις επιχειρήσεις έτοιμων συστημάτων από εταιρίες συμβούλων. Οι τελευταίες συχνά αγνοούν ή παραβλέπουν τελείως τα κοινωνικά δεδομένα και τις θεσμικές ρυθμίσεις, το ίδιο το ευρωπαϊκό κοινωνικό και εργασιακό πρότυπο, προτείνοντας «έτοιμες λύσεις» που απειλούν να ανατρέψουν τα συμφωνημένα και κάθε ομαλό κλίμα στις εργασιακές σχέσεις. Το σ.κ. θα πρέπει να επεξεργαστεί, με την απαιτούμενη τεχνική υποστήριξη, κατάλληλες απαντήσεις και αντιπροτάσεις στις εισαγόμενες (συνήθως από τις ΗΠΑ) «έτοιμες λύσεις»που επιχειρεί να επιβάλει, μέσω συμβουλών, η εργοδοτική πλευρά.

Διαπιστώνεται πάντως ότι η αύξουσα σπουδαιότητα στελεχών και εργαζομένων με ικανότητα αξιοποίησης εξειδικευμένης γνώσης-πληροφοριών, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ένα σωστά καταρτισμένο, υποκινούμενο και πολυδύναμο ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί βασικό συγκριτικό πλεονέκτημα για την Τράπεζα, καθώς και η ανάγκη για σύγχρονες, πιο επίπεδες, πληροφοριακά ολοκληρωμένες ιεραρχικές δομές, που να προάγουν την ομαδική επικοινωνία και εργασία στη σύγχρονη Τράπεζα, ανοίγουν νέα πεδία παρέμβασης και συμμετοχής, αλλά και νέες ευθύνες για το σ.κ., τόσο σε κλαδικό όσο και –πολύ περισσότερο- σε επιχειρησιακό επίπεδο.

Σε γενικές γραμμές, σήμερα οι κοινωνικοί συνομιλητές (εργοδότες-συνδικάτα) καλούνται:

Να παίξουν ουσιαστικό ρόλο στη διαχείριση των αλλαγών

Να επεξεργαστούν και να συμπράξουν στην υλοποίηση σαφών και ολοκληρωμένων πολιτικών αξιοποίησης και ανάπτυξης του Ανθρώπινου Δυναμικού

Η ανάπτυξη ολοκληρωμένων πληροφοριακών συστημάτων και μεθόδων προληπτικής διαχείρισης του Ανθρώπινου Δυναμικού

Η υιοθέτηση σύγχρονων μεθόδων πρόβλεψης των ποσοτικών και των ποιοτικών εξελίξεων στην απασχόληση

Η αναζήτηση κοινά αποδεκτών δεδομένων, σημείων αναφοράς και τεκμηριωμένων εφαρμογών για την προαγωγή του κοινωνικού διαλόγου στον κλάδο σε θέματα προστασίας της απασχόλησης, αναδιοργάνωσης και μείωσης του χρόνου εργασίας, σύγχρονης Δ.Α.Δ., εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Βασικά συστατικά στοιχεία μιας τέτοιας πολιτικής, που τα συνδικάτα θα πρέπει να επεξεργαστούν, να προβάλλουν και να διασφαλίσουν σε κάθε επιχείρηση είναι:

η αλλαγή της διοικητικής και εργασιακής νοοτροπίας, της ίδιας της επιχειρησιακής κουλτούρας

η ενίσχυση του ρόλου των συνδικάτων και της συλλογικής ρύθμισης σε όλα τα επίπεδα

ο εμπλουτισμός, η καινοτομικότητα και η τεκμηρίωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων

η ύπαρξη σαφούς και μακρόπνοης επιχειρησιακής στρατηγικής, καθώς και ανάλογα επεξεργασμένων, ρεαλιστικών επιχειρησιακών στόχων

η ουσιαστική πληροφόρηση και η ενεργή ανάμειξη των εργαζομένων και του συνδικάτου στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση αυτής της πολιτικής.

Παρά τις εύλογες επιφυλάξεις των συμμετεχόντων για τις πρακτικές δυνατότητες σχεδιασμού, διεκδίκησης και εποπτείας εφαρμογής μιας εναλλακτικής Δ.Α.Δ. από τα συνδικάτα του κλάδου, διαπιστώθηκε ότι:

είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο, για την ομαλότητα και τη βιωσιμότητα της προσαρμογής των επιχειρήσεων στις σημερινές συνθήκες, η Δ.Α.Δ. να αφεθεί στο «διευθυντικό δικαίωμα» και στους μονομερείς χειρισμούς του εργοδότη

είναι αρνητικό και για την ίδια την επιχείρηση ο εκσυγχρονισμός και η προσαρμογή της στα νέα δεδομένα του ανταγωνισμού να υποβιβαστεί σε απόπειρες συρρίκνωσης της απασχόλησης και συμπίεσης του εργατικού κόστους, σε πρακτικές αυταρχικής, πρόχειρης και μονομερούς τεχνικο-οργανωτικής προσαρμογής, σε αποσταθεροποίηση και υποβάθμιση των όρων εργασίας

τα συνδικάτα του κλάδου πρέπει να συντονιστούν στην προοπτική ανταλλαγής εμπειριών, πληροφοριών και ανάπτυξης τόσο του κοινωνικού διαλόγου όσο και της συλλογικής παρέμβασης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενόψει και των συντελούμενων διαδικασιών της ΟΝΕ και της μετάβασης στο Ευρώ. Στο θέμα αυτό θεωρείται ουσιαστικός ο ρόλος –και ανάλογες οι ευθύνες- της Euro-Fiet.

πρέπει να προωθηθεί η ουσιαστική προετοιμασία των Τραπεζών και των εργαζομένων σε αυτές για την εφαρμογή του Εύρο. Να υπάρξουν έγκαιρες και σαφείς εκτιμήσεις για τις συνέπειες της (άμεσες – μεσομακροπρόθεσμες) στην απασχόληση, στην οργάνωση, στη διάρθρωση και στο περιεχόμενο της εργασίας και αντίστοιχα κατάλληλα μέτρα για την έγκαιρη υλοποίηση των αναγκαίων παρεμβάσεων, συμφωνιών και αλλαγών.